Co to jest łokieć tenisisty i golfisty?
Łokieć tenisisty oraz golfisty stanowią popularne nazwy na dwa różne, ale powiązane schorzenia, które dotykają stawu łokciowego. Pierwsze z nich, znane również jako epikondylitislateralis, to stan zapalny ścięgien mięśni przedramienia, które przyczepiają się do zewnętrznej części łokcia. Z kolei łokieć golfisty, czyli epikondylitismedialis, dotyczy ścięgien mięśni przyczepionych do wewnętrznej strony łokcia.
Jak powstaje łokieć tenisisty i golfisty? Jakie istnieją przyczyny tych schorzeń?
Oba schorzenia są wynikiem nadmiernego obciążenia ścięgien w stawie łokciowym. W przypadku łokcia tenisisty, nadmierne obciążenie wynika z powtarzalnych ruchów nadgarstka i przedramienia, takich jak te wykonywane podczas gry w tenisa. Podobnie, łokieć golfisty jest często wynikiem powtarzalnych ruchów zginania nadgarstka i supinacji przedramienia, które są typowe dla gry w golfa.
Przyczyny łokcia tenisisty
Łokieć tenisisty, inaczej zwany epicondylitislateralis, stanowi wynik uszkodzeń włókien kolagenowych tworzących ścięgna, a także nieprawidłowego ukrwienia miejsca przyczepu ścięgna do kości w okolicy bocznej (zewnętrznej). Do tych uszkodzeń dochodzi na skutek powtarzających się mikrourazów w obrębie nadgarstka podczas pracy wymagającej nadmiernego użycia mięśni prostowników. Przeciążenie prowadzi do uszkodzenia zginaczy stawu łokciowego, który coraz trudniej wyprostować.
Choć nazwa może sugerować, że schorzenie dotyka głównie tenisistów, w rzeczywistości jest to choroba zawodowa informatyków, osób pracujących przy komputerze, a także mechaników i monterów. Wśród wszystkich pacjentów z tym schorzeniem tenisiści stanowią niewielki odsetek – zaledwie 10 procent wszystkich przypadków.
Przyczyny łokcia golfisty
Łokieć golfisty, inaczej zwany epicondylitismedialis, jest spowodowany mikrouszkodzeniami i stanem zapalnym ścięgna, które łączy mięsień z kością w okolicy przyśrodkowej (wewnętrznej) łokcia. Powtarzające się ruchy zginania nadgarstka i odwodzenia przedramienia powodują przeciążenie ścięgna i mikrourazy, które prowadzą do stanu zapalnego.
Podobnie jak w przypadku pierwszego omawianego schorzenia, łokieć golfisty nie dotyczy wyłącznie sportowców. Schorzenie może rozwinąć się u ludzi w każdym wieku, którzy powtarzalnymi i/lub silnymi ruchami nadwyrężają nadgarstki i łokieć. Wśród pozostałych przyczyn można wymienić również niewystarczającą rozgrzewkę, uprawianie dyscyplin sportowych, które polegają na wykonywaniu rzutów, np. rzucanie oszczepem, strzelanie z łuku, rzucanie piłką baseballową, podnoszenie ciężarów przy użyciu niewłaściwej techniki czy wielokrotne zginanie i prostowanie łokcia, m.in. podczas malowania, rąbania drewna, gotowania, grabienia lub uderzania młotkiem.
Jakie wyróżniamy objawy omawianych schorzeń?
Objawy obu dolegliwości mogą być różne, ale zazwyczaj obejmują:
Łokieć tenisisty
- Ból przy chwytaniu, naciskaniu i ruchach obrotowych.
- Tkliwość tkanek podczas ucisku, nawet lekkiego, w łokciu.
- Ból nasilający się przy prostowaniu nadgarstka.
- Trudności w wykonywaniu prostych codziennych czynności: podawaniu ręki czy chwytaniu szklanki z napojem.
- Osłabienie siły mięśniowej.
- Obrzęk i ból okolicy stawu łokciowego, który w cięższych przypadkach promieniuje w kierunku nadgarstka i przedramienia.
Łokieć golfisty
- Ból zlokalizowany po wewnętrznej stronie łokcia, który wraz z zaawansowaniem choroby może promieniować do przedramienia, nadgarstka i jednego lub kilku palców (zazwyczaj IV i V palca).
- Tkliwość i sztywność stawu łokciowego.
- Obrzęk.
- Osłabienie siły chwytu.
- Mrowienie oraz drętwienie ręki.
- Mniejsza ruchliwość nadgarstka i palców.
- Niemożność zgięcia łokcia.
Jak zapobiegać oraz jak leczyć obie przypadłości?
Zapobieganie tym problemom polega głównie na unikaniu nadmiernego obciążenia stawu łokciowego. Regularne ćwiczenia rozciągające i wzmacniające mięśnie przedramienia mogą pomóc zmniejszyć ryzyko wystąpienia tych schorzeń. Ponadto, technika gry w tenisa czy golfa powinna zostać regularnie oceniana i korygowana, aby zminimalizować obciążenie stawu łokciowego.
Leczenie obu tych schorzeń zależy od nasilenia objawów i stopnia uszkodzenia ścięgien. W początkowych stadiach schorzenia, leczenie może obejmować odpoczynek, stosowanie lodu, ćwiczenia rehabilitacyjne i leki przeciwbólowe. W przypadku cięższych przypadków, może okazać się konieczna interwencja chirurgiczna.
Istnieją na szczęście ćwiczenia, które mogą pomóc w leczeniu obu tych schorzeń. Poniżej przedstawiamy kilka z nich.
Ćwiczenia na łokieć tenisisty
1. Masaż poprzeczny
Technika samoterapii polegająca na naciskaniu i pocieraniu wzdłuż bolesnego obszaru przez 15-20 minut, aby zmniejszyć ból i stymulować gojenie.
2. Rozciąganie nadgarstka i palców
Proste ćwiczenie polegające na wyprostowaniu ramienia, chwyceniu dłoni i zgięciu nadgarstka w dół. Powinno to stworzyć rozciągnięcie wzdłuż mięśni prostowników. Rozciąganie powinno być utrzymane przez 15-30 sekund i powtórzone 4-6 razy.
3. Wzmacnianie prostowników nadgarstka z hantlą
Ćwiczenie polega na trzymaniu hantli chwytem na wierzch, oparciu przedramienia na stole i podnoszeniu i opuszczaniu nadgarstka. Ruch powinien być płynny i kontrolowany. Ćwiczenie powinno być wykonane w 10-15 powtórzeniach i 2-3 seriach.
Ćwiczenia na łokieć golfisty
1. Rozciąganie zginaczy nadgarstka
Wyprostuj ramię i pociągnij dłoń do tyłu drugą ręką. Trzymaj przez 30 sekund i powtórz 3 razy.
2. Wzmacnianie zginaczy nadgarstka
Siedź z podpartym przedramieniem i podnoś mały ciężar nadgarstkiem. Powoli opuść i powtórz 15 razy. Wykonaj 3 serie i unikaj bólu.
3. Rotacja przedramienia
Trzymaj narzędzie, takie jak młotek, luźno i poruszaj nim z boku na bok. Wykonaj 10 powtórzeń i 2 serie. Dostosuj chwyt do trudności.
Pozostałe metody leczenia
Pamiętaj, że ćwiczenia te powinny zostać pod nadzorem fizjoterapeuty, aby zapewnić prawidłową technikę i uniknąć dalszych urazów. Jeśli doświadczasz jakiegokolwiek bólu podczas wykonywania tych ćwiczeń, powinieneś natychmiast przestać i skonsultować się ze specjalistą.
Poza ćwiczeniami fizycznymi istnieją również inne, bardziej zaawansowane metody leczenia obu schorzeń, takie jak:
- Modyfikacja aktywności fizycznej, orteza, okłady z lodu, stosowanie środków przeciwzapalnych
- Wiele czynników fizykalnych stosowanych w fizykoterapii, jak krioterapia, pole magnetyczne, laser czy ultradźwięki, posiada działanie przeciwzapalne.
- Sterydy stanowią leki przeciwzapalne, które szybko uwalniają od bólu i pomagają opanować nasilający się stan zapalny.
- Kinesiotaping.
- Iniekcje z osocza bogatopłytkowego (PRP) w pobliżu chorych ścięgien.
- Terapia ESWT – fala uderzeniowa.
- Operacja – leczenie chirurgiczne.
Pamiętaj, że wybór metody leczenia zależy od wielu czynników, takich jak nasilenie objawów, stopień uszkodzenia ścięgien, ogólny stan zdrowia pacjenta, a także od indywidualnej decyzji pacjenta i lekarza. Zawsze warto skonsultować się z lekarzem lub fizjoterapeutą przed rozpoczęciem jakiejkolwiek terapii.
Rola fizjoterapeuty i lekarza ortopedy
Fizjoterapeuta odgrywa niezwykle ważną rolę w zapobieganiu i leczeniu łokcia tenisisty i golfisty. Specjalista ten może pomóc pacjentowi w opracowaniu indywidualnego programu ćwiczeń, który umożliwi wzmocnienie mięśni przedramienia i poprawi elastyczność ścięgien. Ponadto, fizjoterapeuta może nauczyć pacjenta prawidłowej techniki sportu (np. gry w tenisa czy golfa) tak, aby zminimalizować obciążenie stawu łokciowego.
Lekarz ortopeda jest specjalistą, który diagnozuje i leczy schorzenia układu mięśniowo-szkieletowego, w tym łokieć golfisty i tenisisty. Po zbadaniu Pacjenta może on zalecić różne metody leczenia, w zależności od nasilenia objawów i stopnia uszkodzenia ścięgien. W przypadku cięższych przypadków, lekarz ortopeda może nawet zasugerować interwencję chirurgiczną.
Współpraca między pacjentem, fizjoterapeutą i lekarzem ortopedą jest kluczowa dla skutecznego leczenia obu omawianych schorzeń. Dzięki tej współpracy, pacjenci mogą powrócić do swoich ulubionych sportów i cieszyć się życiem bez bólu.